PPE a PPK - czym się różnią?

Już od bieżącego roku rozpoczęły swoje funkcjonowanie tzw. Pracownicze plany kapitałowe (PPK), tj. rozwiązania emerytalne, których celem jest zwiększenie zasobów emerytalnych Polaków. Wciąż jednak świadomość społeczeństwa na temat PPK jest niewielka, rozwiązanie to jest też często mylone z Pracowniczym programem emerytalnym (PPE). Jakie zatem są różnice między tymi dwoma bytami?

PPK i PPE – geneza powstania

Przede wszystkim PPE jest tworem znacznie starszym od PPK, zostało bowiem ukształtowane jeszcze pod koniec lat 90′ (lata 1997-1999), tj. w okresie reformy emerytalnej. To właśnie wówczas rozpoczął swoje funkcjonowanie drugi, obowiązkowy filar zabezpieczenia emerytalnego (tj. OFE, które zlikwidowane zostanie w 2020 roku) oraz nieobowiązkowy filar trzeci – czyli właśnie PPE.

Pracownicze plany kapitałowe są nową instytucją stworzoną na podstawie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych z dnia 4 października 2018 roku. PPK powstały jako kapitałowy system oszczędzania długoterminowego, który umożliwia gromadzenie na prywatnych kontach oszczędności będących prywatną własnością uczestników programu.

Jakie jest podobieństwo pomiędzy PPE a PPK?

Zarówno PPE, jak i PPK zostały stworzone z myślą o gromadzeniu oszczędności emerytalnych przez pracowników zatrudnionych w firmach. Ich celem jest długofalowe generowanie oszczędności finansowych, które będą miały przełożyć się na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych. Co należy podkreślić, wprowadzenie PPK nie wiąże się z likwidacją PPE: obydwa te rozwiązania będą funkcjonowały obok siebie.

Przystąpienie do PPK i PPE przez pracodawcę - czy jest obowiązkowe?

Zasadniczą różnicą pomiędzy PPK i PPE jest to że przystąpienie do PPE jest korzyścią oferowaną przez pracodawcę a nie jego obowiązkiem.

W przypadku PPK sytuacja kształtuje się inaczej: obowiązek utworzenia PPK spoczywa na każdej firmie, która zatrudnia przynajmniej jedną osobę. Z tego obowiązku zwolnione są jedynie przedsiębiorstwa, które jednocześnie:

  • przystąpiły do PPE przed powstaniem obowiązku do przystąpienia do PPK,
  • odprowadzają składki w wysokości przynajmniej 3,5% wynagrodzenia osoby zatrudnionej,
  • dysponują przynajmniej 25% osobami zatrudnionymi, które przystąpiły do programu PPE.

 

Terminy przystąpienia do PPK

Pracodawcy mają obowiązek przystąpienia do PPK w różnych terminach, w zależności od liczby osób zatrudnionych w danym przedsiębiorstwie. Terminy te kształtują się następująco:

  • Od 01.07.2019 roku – dla firm zatrudniających przynajmniej 250 osób;
  • Od 01.01.2020 roku – dla firm zatrudniających przynajmniej 50 osób;
  • Od 01.07.2020 roku – dla firm zatrudniających przynajmniej 20 osób;
  • Od 01.01.2021 roku – dla pozostałych firm oraz sektora publicznego.

Uczestnictwo w programie przez pracowników – czy jest obowiązkowe?

Uczestnictwo pracowników w PPE nie jest obowiązkowe. O przystąpieniu do programu może – na podstawie swojej deklaracji – zdecydować każdy pracownik (oprócz pracownika, który przekroczył 70 rok życia). Rezygnacja z programu również następuje na podstawie deklaracji.

Pracownik nie ma także obowiązku uczestnictwa w PPK, z tym jednak zastrzeżeniem, że pracownicy zostają zapisani do programu automatycznie – z możliwością dobrowolnej rezygnacji z bycia jego członkiem. Należy też mieć na uwadze, że nawet po wystąpieniu z PPK, pracownicy co 4 lata ponownie będą zapisywani do programu przez pracodawcę.

Wysokość składek PPE a PPK

Obydwa programy charakteryzują się odmiennym podejściem do kwestii składkowych. W przypadku PPE, składkę obowiązkowo odprowadza pracodawca – w wysokości maksymalnie 7% wynagrodzenia pracownika. Dodatkowo, pracownik może sam zadeklarować odprowadzanie składki ze swojej pensji, jednak w wysokości nie większej niż 4,5 krotność przeciętnego wynagrodzenia.

Z kolei w przypadku PPK, obowiązkowa składka wiąże zarówno podmiot zatrudniający (1,5% wynagrodzenia), jak i pracownika (2% wynagrodzenia). Co więcej, pracodawca i pracownik mogą dodatkowo zadeklarować większą składkę, tj. dodatkowe 2% przez pracownika i 2,5% przez pracodawcę. Ponadto, na składki PPK składa się dodatkowo dofinansowanie państwowe, tj.:

  • 250 zł wpłaty powitalnej;
  • 240 zł dopłaty rocznej dla każdego uczestnika programu (kwota dopłacana pod pewnymi warunkami).

Wypłaty z programów

Na gruncie PPE, wypłata środków może nastąpić zarówno na wniosek uczestnika, jak i z urzędu. Wniosek o wypłatę środków może być złożony po przekroczeniu 60 lub 55 roku życia – jeżeli osoba nabyła już prawo do emerytury. Z kolei wypłata z urzędu następuje po 70 roku życia, jeżeli uczestnik programu nie złożył wcześniej wniosku o wypłatę środków. Wypłata może nastąpić w całości lub w systemie ratalnym.

Z kolei w PPK wypłata środków następuje tylko na wniosek uczestnika programu. Co do zasady, uprawnienie do wypłaty środków nastąpi po osiągnięciu przez członka 60 roku życia. Wówczas nastąpi jednorazowa wypłata środków w wysokości 25% zgromadzonego kapitału, a jego pozostała część będzie wypłacana przynajmniej w 120 miesięcznych ratach. Pod pewnymi warunkami, wypłaty środków można dokonać jednak wcześniej.

Dziedziczenie środków - PPE

Zarówno środki zgromadzone w PPE jak i w PPK podlegają dziedziczeniu. Środki PPE dziedziczy osoba, którą uczestnik wskaże w deklaracji. Jeżeli taka osoba nie będzie wskazana, zgromadzone środki wchodzą w skład masy spadkowej.

Dziedziczenie środków - PPK

W przypadku PPK, wypłata środków zależy między innymi od stanu cywilnego uczestnika programu. W przypadku bycia w związku z małżeńskim, połowa środków, która stanowiła wspólność majątkową, przekazana zostanie na rachunek PPK, PPE lub IDE (Indywidualne Konto Emerytalne) małżonka – lub w formie pieniężnej.

Pozostałe środki (lub jeżeli uczestnik nie był w związku małżeńskim) zostaną w takiej samej formie przekazane pozostałym osobom wskazanym przez uczestnika. Jeżeli takie osoby nie zostały wskazane, całość środków stanie się częścią masy spadkowej.

PPK i PPE – dwa niezależne byty

Należy pamiętać, że PPK i PPE są niezależnymi od siebie konstrukcjami. Wprawdzie wykazują pewne podobieństwa, niemniej są to odrębne programy kapitału emerytalnego, które mogą funkcjonować niezależnie od siebie. PPK jest jednak tworem nowym, który obowiązkowo musi zostać wdrażany przez kolejne grupy pracodawców.